Wat je moet weten over strijkinstrumenten
Strijkinstrumenten zijn de meest voorkomende instrumenten in de klassieke muziek en staan symbool voor het karakteristieke geluid van orkesten of kamermuziekensembles. Maar ook in de amusementsmuziek, in Folk- of Jazzbands of bij Salonorkesten behoren strijkinstrumenten tot het vertrouwde geluid. Strijkinstrumenten maken ook deel uit van het gevestigde instrumentarium in muziek uit de Balkanregio evenals in de Arabische, Perzische, Indiase of Oosterse muziek. De klankproductie bij strijkinstrumenten gebeurt - zoals de naam al zegt - voornamelijk met behulp van een strijkstok. Deze wordt over de snaren gestreken, waardoor de snaar in trilling wordt gebracht. Minder vaak worden deze instrumenten getokkeld; in vaktaal wordt dit tokkelen "pizzicato" genoemd.
Welke instrumenten behoren tot de familie van strijkinstrumenten?
De meest voorkomende strijkinstrumenten in orkesten zijn tegenwoordig de viool, de altviool, de cello en de contrabas. Elektrische versies van deze strijkinstrumenten zijn ook populair, vooral bij muzikanten in de Jazz- en Rockscene. Deze elektrische violen, elektrische altviolen, elektrische cello's en elektrische contrabassen zijn vergelijkbaar met elektrische gitaren, doordat ze meestal geen resonantieklankkast hebben en hun klank overbrengen via een ingebouwd pickup-systeem. Deze strijkinstrumenten zijn beschikbaar in verschillende maten zoals 4/4, 3/4, 1/2 tot 1/16 of zelfs 1/64, zodat spelers van elke lichaamslengte en elke leeftijd het voor hen geschikte instrument kunnen vinden. En zo onderscheiden de vier belangrijkste strijkinstrumenten zich:
❯ De viool is in de familie van strijkinstrumenten het instrument met de hoogste toonhoogte. Het heeft meestal vier snaren, die elk in kwintafstanden zijn gestemd op de tonen g – d1 – a1 – e2. In het Nederlands wordt het vaak ook als viool aangeduid. In de context van folk- of volksmuziek spreekt men soms ook van de fiddle, hoewel deze term ook andere, deels historische strijkinstrumenten omvat.
❯ De altviool lijkt op de viool, maar is iets groter en heeft een kwint lagere toonhoogte - het vervult de rol van altstem in het orkest. De snaren van de altviool zijn ook in kwintafstanden gestemd, namelijk op de tonen c – g – d – a. Over het geheel genomen is de klank van de altviool voller en zachter dan die van een viool. De altviool wordt op dezelfde manier bespeeld als de viool, door deze tussen schouder en kin te klemmen.
❯ De cello heeft wel dezelfde bouwvorm, maar een aanzienlijk grotere klankkast dan de viool en altviool. Daarom wordt dit strijkinstrument, dat voluit violoncello heet, zittend bespeeld. De cello staat daarbij op een uitschuifbare pen. De hals van de cello wijst naar boven en het instrument wordt tussen de benen vastgehouden. Ook de cello wordt in kwintafstanden gestemd, namelijk op de tonen C – G – d – a. Hiermee ligt de stemming van de cello een octaaf lager dan die van de altviool. Niet in de laatste plaats vanwege zijn sonore, warme klank is de cello zowel als orkest- als soloinstrument populair.
❯ De contrabas is het grootste en laagst gestemde strijkinstrument. Het heeft niet alleen een vaste plek in klassieke orkesten, maar ook in Jazz-ensembles of in Rockabilly-bands. In tegenstelling tot viool, altviool en cello zijn de snaren van de contrabas in kwarten gestemd, namelijk op E1 – A1 – D – G. Er worden ook vijfsnarige contrabassen gebruikt met een lage snaar gestemd op B2 (subcontra-B) of C1 (contra-C), vooral in klassieke orkesten, omdat hier in composities vaak tonen onder het lage E1 gevraagd worden. De contrabas wordt staand of zittend bespeeld, meestal op een geschikte hoge kruk.
)
)